Wiekowa historia Ikony – Skansen w Sanoku

Wystawa stała ‘’Ikony XV-XX w ze zbiorów Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku” to prezentacja ponad 200 najlepszych przykładów malarstwa ikonowego z całej muzealnej kolekcji sztuki cerkiewnej.

wystawa Ikon /fot. Lidia Tul-Chmielewska

Ekspozycja ikon powstała w latach 60- tych ubiegłego wieku, będącej efektem przeprowadzanej przez ówczesne służby konserwatorskie akcji ratowania dóbr cerkiewnych.

Eksponowane tutaj ikony pochodzą z cerkwi prawosławnych i greckokatolickich.

wystawa Ikon /fot. Lidia Tul-Chmielewska

Wystawa ma charakter chronologiczny, w miarę możliwości ikony zostały połączone warsztatowo i w zespoły ikonostasowe. Kolekcja została rozłożona w trzech salach.

W pierwszej Sali prezentowane są najstarsze ikony w zbiorach, datowane na XV i XVI wiek. Wszystkie malowane są na lipowym podobraziu techniką temperową. Głównym akcentem pierwszej Sali jest rekonstrukcja ikonostasu z XV wieku. Przedstawia się, jako ściana zrębowa z dwoma przejściami, pomiędzy którymi rozmieszczone są ikony. Po środku znajdują się carskie wrota z Bałucianki, jedne z najstarszych zachowanych w polskich zbiorach.

Druga Sala wypełniona jest ikonami z XVII i XVIII wieku. Na ich przykładzie można zaobserwować zmiany oblicza artystycznego malarstwa ikonowego.  Ikony z tego okresu, chociaż nadal wykonywane na drewnianych podobraziach, malowane już są często techniką olejną, początkowo łączone z temperową, co pozwoliło na miękkie, światłocieniowe modelowanie formy.  Niewątpliwym „bohaterem” – drugiej Sali jest ikonostas pochodzący z cerkwi w Uluczu, pełny ideowo, o kontrastowej i ciekawej stylistyce.

wystawa Ikon /fot. Lidia Tul-Chmielewska

Wystawa ikon w sanockim skansenie, nawet na tak niewielkim wycinku artystyczno-duchowej spuścizny cerkiewnej, pokazuje fenomen tego malarstwa. Każda z Ikon jest przede wszystkim dziełem sztuki – wartościowym, – ale nie należy zapominać, że są oderwane od naturalnego ich środowiska, jakim jest wnętrze cerkwi, gdzie były modlitwy, śpiew, gesty, kadzidła i światła świec.

wystawa Ikon /fot. Lidia Tul-Chmielewska

Tam ich piękno miało całkiem inny wymiar i odbiór duchowy.

Źródło: materiały Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku