Jak zbierać zioła? Kilka cennych zasad

Na wartość leczniczą ziół pochodzących zarówno ze stanu naturalnego, jak i z upraw ma wpływ wiele czynników, ale przede wszystkim właściwe przeprowadzony zbiór i proces suszenia.

Jak wiesz zbiera się tylko określone części rośliny i w określonych momentach największego nagromadzenia  substancji czynnych. Dlaczego? Ponieważ każde zioło ma związki chemiczne gromadzone w określonych częściach i w określonych fazach rozwoju. Zatem termin zbioru, jak i sama pora mają ogromne znaczenie w leczniczych właściwościach surowca zielarskiego.

Do zbioru podejdź ze świadomym zaangażowaniem, mając ustalone własne zasady i harmonogram tak, aby jakość pozyskanego surowca miała największą wartość leczniczą.

Zatem jak zbierać zioła, oto kilka cennych zasad:

LIŚCIE

Najczęściej zbiera się je przed lub w czasie kwitnienia roślin. Wyjątek stanowią rośliny, które kwitną przed wytworzeniem liści jak podbiał, lepiężnik albo w czasie wykształcenia pierwszych liści jak porzeczka.

Liście obrywa się pojedynczo, a drobne, niełamliwe można oddzielić od pędu już po wysuszeniu.

Z liśćmi po zebraniu należy obchodzić się w staranny sposób – nie można ich zgnieść, odpuścić do zgrzania, zamoknięcia. Dlatego najlepiej układać je luźno w koszach, doskonale sprawdzają się wiklinowe.

fot. Pixabay

ZIELE

Zbiera się w początkach kwitnienia roślin. Wyjątek stanowi krwawnik, którego okres zbioru przedłuża się na pełnię kwitnienia lub tworzenia pierwszych owoców np. u tasznika czy bratka polnego. Aby otrzymać ziele ścina się jego górne części łodygi. Nie należy ścinać najniższych jego partii gdyż są zdrewniałe, bezlistne lub z pożółkniętymi liśćmi.

KORA

Zbiera się wczesną wiosną ponieważ wówczas najłatwiej oddzielić ją od drzewa. Korę zdejmuje się z gałęzi uprzednio ściętych. Wybiera się gałązki młode (dwu-czteroletnie), gładkie, zdrowe bez porostów. Z gałązek odcina się drobne boczne gałązki i w odstępach ok. 20 cm nacina się korę wokół gałązek aż po drewno. Następnie przecina się korę wzdłuż i podważa nożem zdejmując. Nie należy pozyskiwać korę poprzez struganie, gdyż tak zebrana zawiera drewno.

KWIATY

Zbiera się na początku lub w pełni kwitnienia, nie można zbierać kwiatów przekwitłych. Niektóre kwiaty zbiera się tylko i wyłącznie na początku kwitnienia jak:  kwiat podbiału, mniszka, rumianku, gdyż zbierane później przekwitają podczas suszenie i się rozsypują. Kwiaty zbiera się bardzo delikatnie ponieważ zgniecione łatwo ciemnieją. Zebrany surowiec powinno układać się luźno w koszykach, najlepiej od razu suszyć.

Surowcem mogą być także same korony kwiatowe jak np. płatki jasnoty, cykorii podróżnej, dzikiej róży.

Kwiaty zebrane w kwiatostany np. bez czarny, krwawnik, wiązówka pozyskujemy ścinając całe kwiatostany, natomiast po wysuszeniu oddziela się kwiaty od szypułek.

OWOCE I NASIONA

Zbieramy w początkach dojrzewania lub już dojrzałe. Owoce mięsiste zbiera się dojrzałe, wybarwione, ale jeszcze jędrne. Owoce i nasiona suche zbiera się gdy już dojrzewają, ale jeszcze się nie osypują. Zbiór takich nasion najlepiej prowadzić w godzinach porannych, albo w dni pochmurne.

Owoce i nasiona suche zbiera się ścinając całe pędy z dojrzewającymi owocami, wiąże się je w snopki, podsusza, a następnie młoci (np. kminek, kozieradka, czarnuszka, kolendra).

Owoce mięsiste pojedynczo osadzone na szypułce zrywa się ręcznie (dzika róża).

Owocostany bzu czarnego i jarzębiny ścina się w całości, a następnie obrywa przed suszeniem (jarzębina) po wysuszeniu (czarny bez).

KORZENIE I KŁĄCZA

Zwykle zbiera się je w okresie zakończonej wegetacji, a więc jesienią lub bardzo wczesną wiosną. Wówczas nagromadzone są w nich największe ilości substancji czynnych.  Korzenie lub kłącza wykopuje się łopatami lub widłami. Zaraz po wydobyciu oczyszcza się je z ziemi. Niektóre korzenie wymagają starannego, lecz szybkiego opłukania w wodzie – najlepiej bieżącej. Opłukane korzenie rozkłada się cienką warstwą, aby obeschły, a następnie obcina się je z drobnych korzonków i części zbutwiałych. Niektóre korzenie można przeciąć wzdłuż w celu szybszego suszenia.

fot. Pixabay

Warto zapamiętać:

Pora dnia i pogoda panująca podczas zbiorów ma ogromne znaczenie na jakość surowca. Części nadziemne roślin zbiera się w dni bezdeszczowe i po wyschnięciu rosy.

NAJLEPSZĄ PORĄ DO ZBIERANIA ROŚLIN LECZNICZYCH JEST:

• PÓŹNY RANEK –  GODZ. 10-11-STA

• POŁUDNIE – GODZ. 12-13-STA

• WCZESNE POPOŁUDNIE – GODZ. 14-16-STA

Zbiór mokrych liści czy kwiatów powoduje zagrzanie się ich w czasie transportu, zmianę barwy, a nawet zapachu. Surowce olejkowe zaleca się zbierać w godzinach popołudniowych.

Do zbioru wybiera się rośliny zdrowe, czyste  i nie uszkodzone. Nie wolno zbierać roślin rosnących w pobliżu dróg, fabryk, torów kolejowych itp.

Zebrane zioła muszą być odpowiednio zakonserwowane, aby możne było je przechować. Najskuteczniejszą naturalną metodą jest suszenie, o której już wkrótce napiszę specjalnie poświęcony artykuł ?

Świadomego zbierania leczniczych skarbów natury!

 ♥  ♥  ♥  ♥ 

Monika Bulik

coach, zielarka, pasjonatka zdrowego stylu życia