Bieszczadzka Kuchnia Funkcjonalna

Wyniki wielu badań wykazały, że sposób żywienia, a zwłaszcza skład dziennej racji pokarmowej, ma istotne znaczenie nie tylko w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia, ale może także zapobiegać powstawaniu wielu chorób.
Zainteresowanie osiąganiem i utrzymaniem jak najlepszego stanu zdrowia, zwiększeniem wydolności psychofizycznej oraz spowolnieniem procesu starzenia się, spowodowało, że wzrósł popyt na żywność o ukierunkowanym, pożądanym wpływie na organizm. Przyczyniło się to do rozwoju nowego rynku produktów spożywczych określanych w literaturze mianem żywności funkcjonalnej (H. Grajeta, 2004, s. 504).

Koncepcja żywności funkcjonalnej wywodzi się z tradycji Wschodu, gdzie uważa się, że nie ma wyraźnej różnicy między lekami a pożywieniem. Być może dlatego badania produktów spożywczych, należących do kategorii żywności funkcjonalnej, zapoczątkowano w Japonii, w połowie lat 80. XX w., a kilka lat później wprowadzono odpowiednie regulacje prawne i rozpoczęto produkcję takiej żywności na skalę przemysłową (Świderski, 1999, s. 28-32, 229-245, 260-285, 297-299).

W dalszej kolejności dopiero zainteresowano się żywnością funkcjonalną w USA i Europie (L Berner, 1998, s. 355–362). Aktualnie w krajach wysoko rozwiniętych rynek żywności funkcjonalnej rozrasta się najszybcie ze wszystkich segmentów branży spożywczej. Wraz z ogromną ilością zachorowań na tzw. choroby cywilizacyjne odnotowano intensywne zainteresowanie żywnością funkcjonalną i dynamiczny wzrost popytu na nią. Wielu badaczy zwróciło uwagę na możliwość wykorzystania substancji aktywnych biologicznie (głównie roślinnych) w profilaktyce takich chorób, jak m.in.: nowotwory, cukrzyca, choroby sercowo-naczyniowe, choroby układu moczowego czy choroby układu trawiennego.

To właśnie żywność funkcjonalna, zarówno naturalna jak i wzbogacona, poza dostarczaniem składników odżywczych, korzystnie wpływa na zdrowie, tzn. może poprawiać stan zdrowia i samopoczucia i/lub zmniejszać ryzyko rozwoju chorób, zwłaszcza tych cywilizacyjnych. Pojęcie żywności funkcjonalnej jest bardzo szerokie i ze względu na przyjęte kryteria jej podział jest różny. W literaturze światowej spotyka się najczęściej podział żywności funkcjonalnej ze względu na swoisty skład lub też ze względu na jej przeznaczenie – zaspokojenie określonych potrzeb żywieniowych (oanowski, 1999, s. 101-109).

Podział żywności funkcjonalnej ze względu na skład:
• wzbogacona,
• niskoenergetyczna,
• wysokobłonnikowa,
• probiotyczna,
• niskosodowa,
• niskocholesterolowa,
• energizująca.

Podział żywności funkcjonalnej ze względu na przeznaczenie:
• zmniejszająca ryzyko rozwoju chorób krążenia,
• zmniejszająca ryzyko rozwoju chorób nowotworowych,
• zmniejszająca ryzyko rozwoju osteoporozy,
• dla osób obciążonych stresem,
• dla osób w podeszłym wieku,
• dietetyczna dla osób z zaburzeniami metabolizmu i trawienia,
• dla sportowców,
• dla kobiet w ciąży i karmiących,
• dla niemowląt,
• dla młodzieży w fazie intensywnego wzrostu,
• wpływającą na nastrój i wydolność psychofizyczną.

Znaczna część produktów funkcjonalnych ma działanie wielokierunkowe i może być zaliczana jednocześnie do obu z wymienionych grup. Nic zatem dziwnego, że żywnością tego rodzaju, z uwagi na jej właściwości terapeutyczne i składniki bioaktywne, interesuje się coraz większa liczba osób, także ze środowiska lekarskiego. To bardzo obiecujący trend, zwłaszcza, że mocno dotyczy Polski.

Jak żywność funkcjonalna z kuchni bieszczadzkiej może zagościć w Waszych domach?